Keratit Ne Demek? Görmenin Ötesinde Toplumsal Bir Yara Olarak Gözün Hikâyesi
Bir araştırmacı olarak insan bedeninin, yalnızca biyolojik bir varlık değil, toplumsal bir anlatı alanı olduğunu düşünürüm. Her hastalık, her ağrı, aslında bir toplumun kendi hikâyesini bedende yazıya dökmesidir. “Keratit” — yani korneanın iltihaplanması — tıbbi bir tanı olarak kulağa teknik gelebilir. Ancak bu yazıda, keratiti sadece bir göz hastalığı olarak değil, bireylerin toplumsal baskılar, cinsiyet rolleri ve kültürel pratiklerle nasıl “görme biçimleri” geliştirdiğini yansıtan sembolik bir olgu olarak ele alacağım. Çünkü bazen sadece göz değil, toplum da iltihaplanır.
Tıpta Keratit: Gözün Savunma Hattındaki Bozulma
Tıpta keratit, gözün saydam tabakası olan korneanın iltihaplanmasıdır. Bu durum, genellikle enfeksiyon, travma, aşırı lens kullanımı ya da çevresel etkenler sonucu ortaya çıkar. Göz kızarır, ışığa karşı hassas hale gelir, bulanık görme başlar. Göz, aslında dış dünyayla sürekli temas halinde olan en savunmasız organlarımızdan biridir. Tıpkı toplumun bireyle kurduğu ilişki gibi: sürekli bir temas, sürekli bir uyaran, sürekli bir etki.
Toplumsal Görme Biçimleri ve “Kültürel Keratit”
Keratiti sadece biyolojik bir rahatsızlık olarak değil, “görmenin toplumsal biçimi” üzerinden de düşünebiliriz. Modern toplumlarda göz, yalnızca bir algı organı değil, aynı zamanda “denetim” aracıdır. İnsanlar birbirini sürekli izler, değerlendirir, yorumlar. Toplumun sürekli bakışı altında yaşamak, bir tür “sosyolojik iltihap” yaratır. Sürekli görünür olma baskısı, bireyin iç dünyasında bir kızarıklık, bir tahriş yaratır — tıpkı keratitin gözde yarattığı yanma gibi.
Kadınlar bu baskıyı özellikle beden politikaları üzerinden hisseder: Nasıl görünmeli, nasıl bakmalı, nereye bakmamalı? Erkekler ise çoğu zaman “gören” pozisyonundadır — yapısal, dışa dönük, işlevsel rollerin taşıyıcısı. Kadınlar ise “görülme”nin merkezindedir, ilişkisel, duygusal, bağ kurucu bir düzlemde konumlanırlar. Bu ikilik, keratit metaforunda gözün sürekli uyarılması gibidir: toplumun sürekli beklentisi, görme yüzeyini tahriş eder.
Cinsiyet Rolleri: Erkeklerin Yapısal, Kadınların İlişkisel Görüşü
Erkekler, çoğu zaman dünyayı işlevsel bir düzlemde görürler. Onların bakışı, sonuç, çözüm ve üretim odaklıdır. Toplumsal yapı onlara “görmeyi” öğretir: sistemin nasıl işlediğini, kuralların nasıl yürüdüğünü anlamaları beklenir. Bu durum tıpkı gözün mekanik olarak ışığı algılaması gibidir; odak net, duygudan arınmış, ölçülüdür.
Kadınların bakışı ise ilişkisel bir yapıya sahiptir. Onlar için görmek, sadece bir eylem değil, bir temas biçimidir. Gözle değil, kalple görmeyi öğrenirler. Toplumsal roller kadınlara “hissetmeyi” öğretirken, erkeklere “görmeyi” öğretir. Ancak bu ikilik, toplumsal dengeyi zedeler. Çünkü bir toplumda sadece görenler varsa ama hissedenler yoksa, o toplum bir süre sonra “iltihaplanır”.
Kültürel Pratiklerde Göz ve Hastalık
Keratit gibi göz hastalıklarının kültürel yorumları da dikkate değerdir. Pek çok toplumda göz, ruhun aynası olarak kabul edilir. “Göz değmesi”, “nazar” ya da “kem bakış” kavramları, aslında görmenin enerjisel ve toplumsal gücünü temsil eder. İnsanlar bazen “çok bakıldığı” için hasta olduklarına inanırlar. Bu inanç, gözün yalnızca fizyolojik değil, sosyal bir sınırın da bekçisi olduğunu gösterir.
Keratit, bu açıdan bakıldığında “gözün kendini savunmaya alması” gibidir. Sürekli dış dünyanın etkisine maruz kalan göz, bir noktada tepki verir. Toplumda da benzer bir süreç işler: birey, sürekli beklenti, rekabet ve görünürlük baskısı altında kaldığında, içsel bir iltihap yaşar. Görmek artık bir bilgi eylemi değil, bir savunma mekanizması haline gelir.
Sonuç: Keratit, Yalnızca Gözde Değil, Toplumda da Başlar
Keratit tıpta bir göz iltihabıdır; sosyolojide ise bir görme krizidir. İnsan, hem fiziksel hem kültürel olarak sürekli maruz kaldığı uyaranlar arasında kendi “görme sağlığını” korumaya çalışır. Toplumun aşırı bakışı, bireyin iç dengesini bozar. Gözün kızarması, aslında ruhun da yorulduğunu anlatır.
Bugün “keratit ne demek?” sorusunu sadece tıbbi bir terim olarak değil, toplumsal bir metafor olarak yeniden düşünmek gerekir. Çünkü bazen iltihaplanan göz değil, görme biçimidir.
Sizce toplumun sürekli “bakışı” sizin kendi görme biçiminizi nasıl etkiliyor? Hangi anlarda, kimin bakışı altında gözleriniz yoruluyor? Kendi deneyimlerinizi paylaşarak bu toplumsal iltihabı birlikte anlamlandırabiliriz.